بررسی پریدوتیت‌های گوشته ملانژ افیولیتی سورک (استان یزد، ایران)

افیولیت ملانژ سورک به‌صورت نواری باریک در محدوده غربی استان یزد، حد فاصل حاشیه جنوب‌غربی پهنه ایران مرکزی و کمربند ماگمایی ارومیه- دختر و در امتداد گسل نائین- دهشیر- بافت قرار دارد. واحدهای سنگی این افیولیت ملانژ شامل پریدوتیت‌های گوشته، گابرو، دایک‌های دیابازی، کوارتز آندزیت، داسیت، سرپانتینیت، لیستونیت، رودینگیت، چرت و سنگ آهک‌های کرتاسه بالایی است. بر اساس بررسی‌های پتروگرافی و شیمی کانی‌های اصلی پریدوتیت‌های گوشته، ذوب نامتجانس ارتوپیروکسن‌ها و تشکیل الیوین‌های جایگزینی، بالا بودن مقدار Cr# کروم اسپینل در هارزبورگیت‌ها و دونیت‌ها و وجود آمفیبول پارگاسیت در لرزولیت‌های این افیولیت، بر اثر واکنش مذاب/ سنگ دیواره بوده است. منشأ این مذاب از صفحه اقیانوسی فرو رونده، در یک پهنه فرورانش، است که با کاهش دمای ذوب لیتوسفر گوشته‌ای که در بالای آن قرار دارد باعث واکنش گسترده مذاب صعود کننده با سنگ دیواره می‌شود. بنابراین، پریدوتیت‌های این افیولیت ملانژ شامل لرزولیت و بیشتر هارزبورگیت و دونیت هستند. این افیولیت از نوع هارزبورگیتی (HOT) بوده و دارای ویژگی‌های افیولیت‌های مناطق پهنه بالای فرورانش (افیولیت‌های محیط‌های پشت کمان) است.